Nghĩa trang Hàng Dương là nghĩa trang lớn nhất tại Côn Đảo. Nơi chôn cất hàng nghìn chiến sĩ cách mạng dành lại tự do cho đất nước. Và còn là nơi linh thiêng nhất được rất nhiều du khách đến viếng thăm.
1. GIỚI THIỆU NGHĨA TRANG HÀNG DƯƠNG
1.1. Vị trí địa lý và lịch sử hình thành của nghĩa trang
Nghĩa trang Hàng Dương là nghĩa trang lớn nhất tại Côn Đảo thuộc Bà Rịa Vũng Tàu. Nghĩa Trang Hàng Dương có diện tích gần 190.000m2. Được chia làm 4 khu chính là A, B, C, D trong đó khu A, B, C là các nghĩa trang cũ từ khi xây dựng còn D là khu mới được xây dựng.
Từ những năm 1862 đến 1975, trải qua những chế độ tàn bạo của đế quốc tại nhà tù Côn Đảo, rất nhiều chiến sĩ cách mạng không may qua đời. Nghĩa trang khởi công xây dựng từ cuối năm 1992, cải tạo lại khuôn viên khoảng 20ha và mở rộng hàng năm. Theo thống kê có hơn 1.900 ngôi mộ chia thành 4 khu A, B, C, D. Đây cũng là nơi an nghỉ của nhiều nhân vật anh hùng dân tộc nổi tiếng như Nguyễn An Ninh, Lê Hồng Phong, Võ Thị Sáu,... trong đó có 20.000 chiến sĩ hy sinh tại Côn Đảo nhưng đến nay chỉ có 1921 phần mộ trong đó 713 phần mộ mới xác minh được danh tính.
1.2. Ý nghĩa tâm linh của nghĩa trang Hàng Dương
Côn Đảo là mảnh đất chứa nhiều kí ức đau thương của người dân Việt Nam. Với truyền thống cội nguồn của dân ta, khi đến Côn Đảo rất nhiều du khách cũng muốn đến viếng thăm nghĩa trang, nơi chôn cất hàng nghìn chiến sĩ đã ngã xuống vì độc lập tự do để thắp một nén nhang tưởng nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc trước những chế độ tàn bạo của kẻ thù
Khác với các nghĩa trang khác, có lẽ điều điều đặc biệt của nghĩa trang Hàng Dương là du khách đa phần chỉ đến viếng mộ vào ban đêm. Thời điểm 12h đêm là thời điểm dông nhất, đèn chiếu sang ở khắp mọi nơi và trước mỗi ngôi mộ có một ngọn đèn nhỏ như nến, âm nhạc nhẹ nhàng phát ra từ chiếc loa nhỏ nằm xung quanh nghĩa trang cất lên tiếng hát ru ngủ ngàn đời cho các anh hùng, liệt sĩ đã nằm xuống.
Nghĩa trang Hàng Dương mang ý nghĩa tưởng nhớ, biết ơn các chiến sĩ cách mạng yêu nước trong thời kì kháng chiến chống giặc ngoại xâm.
2. Hướng dẫn đi lễ và cách di chuyển đến nghĩa trang Hàng Dương
2.1. Cách di chuyển và thời điểm đến nghĩa trang
Từ trung tâm thị trấn Côn Đảo đến nghĩa trang Hàng Dương rất gần chỉ với khoảng cách 650m nên du khách hoàn toàn có thể đi bộ hoặc di chuyển bàng xe máy, taxi nếu có nhiều đồ.
Thời gian lý tưởng nhất từ tháng 1 đến tháng 9 hàng năm. Vì thời tiết ở Côn Đảo sẽ thực sự chinh phục đc mọi du khách và cảm nhận được cái hồn của Côn Đảo. Còn về thời gian đi lễ tại đây thường vào ban đêm mang nhiều trải nghiểm thú vị hơn, và đây cũng là thời điểm đông người nhất nên không có cảm giác đáng sợ, lạnh lẽo mà còn rất ấm cúng.
2.2. Hướng dẫn đi lễ tại nghĩa trang
Vào ban ngày, đầu tiên du khách đi vào lễ đài tượng niệm (cột cao nhất ở Hàng Dương). Tại đây, du khách sẽ làm lễ chính cho các chiến sỹ cách mạng. Sau khi làm lễ tại đài tưởng niệm, du khách bắt đầu đi vào viếng mộ các chiến sỹ cách mạng nổi tiếng, tiêu biểu như mộ nhà yêu nước Lê Hồng Phong, Nguyễn An Ninh nằm tại khu A nghĩa trang Hàng Dương. Du khách đi lễ lần lượt từ khu A,đến khu B, khu C, và cuối cùng là khu D. Khi đi lễ vào buổi sáng, du khách chưa tiến hành lễ tại mộ cô Sáu.
Ở Hàng Dương, khu D là nơi ít người vào thắp hương và lễ bái hơn các khu còn lại, do vị trí khu D ở sâu bên trong. Du khách có thể đi hoặc không. Tuy nhiên để việc đi lễ được trọn vẹn, du khách nên đi cả bốn khu thuộc nghĩa trang.
Sau khi đi hết các khu mộ, du khách có thể về nghỉ ngơi hoặc khám phá các địa điểm khác ở Côn Đảo, và đừng quên quay lại Hàng Dương vào buổi tối. Viếng mộ cô Sáu là phần tiếp theo của quy trình đi lễ tại Hàng Dương. Buổi tối, trước khi đến mộ cô Sáu, mọi người đi lễ tại đài tưởng niệm trước rồi mới bắt đầu vào lễ cô Sáu. Đi lễ vào giờ Tý là tốt nhất. Nếu có nhiều đồ lễ, du khách nên đến sớm một chút. Buổi tối tại phần mộ của cô Sáu rất đông, du khách hãy kiên nhẫn chờ đến lượt mình vào làm lễ, tránh chen lấn, xô đẩy.
3. Những lưu ý khi đến dâng hương tại nghĩa trang
Việc mặc đồ lịch sự, kín đáo, không làm ồn và gây náo nhiệt là điều cần thiết. Còn về đồ lễ, tùy thuộc vào du khách sẽ dâng lễ khác nhau, du khách có thể tự chuẩn bị đồ mang đi hoặc có thể mua đồ lễ tại đây. Quan trọng nhất vẫn là tâm mình hướng về tưởng nhớ các chiến sĩ đã nằm xuống.